
Timor-Leste Estabele Parseria Marítima Estratéjiku ho Arábia Saudita iha SMI, Defende Vizaun Ekonómia Azul Nasional
Jeddah, Arábia Saudita - Ministru Transporte no Komunikasaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste, Eng. Miquel Marques Gonçalves Manetelu, konklui misaun ida ne'ebé susesu no estratéjiku tebes iha Konferénsia Indústria Marítima Sustentável ba dala 2 (SMIC 2025) iha Jeddah, ne'ebé hala'o iha loron 3-4 fulan-Setembru tinan 2025, ho patrosíniu hosi Ministru Transporte no Servisu Lojístiku sira Arábia Saudita nian Eng. Saleh bin Nasser Al-Jasser.
Ministru nia envolvimentu abranjente iha fórum marítimu globál prinsipál ida-ne’e kulmina iha enkontru bilaterál istóriku ida ne’ebé estabelese ona fundasaun ba parseria signifikativu ida iha transporte no lojístika entre Timor-Leste no Reinu Arábia Saudita.
Partisipasaun Ativu no Envolvidu iha Diálogu Globál
Ministru Manetelu nu’udar partisipante ativu iha konferénsia ne’e, tau nia-an iha sesaun sira ne’ebé krítiku ba ajenda dezenvolvimentu Timor-Leste nian. Ninia prezensa subliña nasaun nia kompromisu atu integra prátika sustentável no inovadora sira iha ninia planu infraestrutura sentrál sira. Envolvimentu xave sira inklui:
• Sesaun Abertura Nivel Aas: Rona hanoin sira husi líder globál sira inklui Sekretáriu-Jerál Organizasaun Marítima Internasionál (IMO) no xefe Organizasaun Hidrográfika Internasionál (IHO).
• Diskusaun Painél Temátiku sira: Hetan koñesimentu estratéjiku kona-ba Efisiénsia Enerjétika no Redusaun Emisaun sira, papél Finansa no Seguru Verde nian, importánsia krítiku Dijitalizasaun Marítima no Siberseguransa nian, no futuru formasaun no
dezenvolvimentu Mariñeiru sira nian.
• Rede no Vizita ba Fatin: Tuir Jantar Gala ofisiál no partisipa iha vizita ba fatin ba instalasaun marítima xave sira Jeddah nian, fornese hanoin prátiku sira kona-ba jestaun portuáriu no operasaun lojístika sira ho klase mundiál.
Fundasaun ida ba Kolaborasaun iha Futuru: Enkontru Bilateral
Sentru husi vizita ne'e maka enkontru bilaterál ida ne'ebé substantivu no haree ba oin ho Ministru Transporte no Servisu Lojístiku sira Arábia Saudita nian, Eng. Saleh bin Nasser Al-Jasser,.
Ministru Manetelu aprezenta vizaun estratéjiku Timor-Leste nian, ne’ebé ankra iha nia Polítika Nasionál Ekonomia Azul, ne’ebé ho objetivu atu aproveita potensiál marítimu boot nasaun nian ho sustentável. Nia fó sai detallu kona-ba projetu nasionál espesífiku, ho prioridade aas ne'ebé buka perísia, inklui:
• Habelar Aeroportu Internasionál Prezidente Nicolau Lobato.
• Dezenvolvimentu Portu Kairabela no Portu Com sai hanesan sentru lojístika rejionál boot ida.
• Modernizasaun ba portu Atauro.
Nu'udar resposta, Sua Exelénsia Ministru Al-Jasser simu ho laran-haksolok aprezentasaun sira ne'ebé detallu no afirma Reinu Arabia Saudita nia prontidaun atu esplora oportunidade konkretu sira kooperasaun nian. Nia rekoñese aliñamentu vizaun Timor-Leste nian ho objetivu estratéjiku Arábia Saudita rasik iha lideransa lojístika no transporte globál.
Etapa sira tuirmai ne'ebé konkorda ona
Ministru rua ne'e konkorda atu fó kna’ar ba sira nia ekipa tékniku sira ho efeitu imediatu atu serbisu liuhosi detalle nesesáriu sira hodi fasilita diskusaun substantiva sira liután. Kompromisu ida-ne'e estabelese dalan ida ne'ebé klaru atu konverte vizaun ne'ebé fahe ba parseria tanjível, ne'ebé foka ba jestaun portuáriu, dezenvolvimentu sentru lojístiku, no integrasaun teknolojia verde nian.
Ministru Manetelu afirma, "Ami nia prezensa iha SMIC 2025 no diálogu produtivu ho ami nia omólogu saudita sira marka pasu pivotal ida ba oin. Ami la'ós de'it harii infraestrutura; ami harii futuru sustentável ida ba Timor-Leste, no ami hakarak tebes atu aprende no halo parseria ho líder globál sira hanesan Arábia Saudita atu realiza ami nia ambisaun sira Ekonomia Azul nian."