Ministério dos Transportes e Comunicações

Dili, 09 Juñu 2025 – TIC Timor halo aprezentasaun sistema dijitál ba servisus internál ministériu trasporte no komunikasaun ba asesór sira iha Gabinete Ministru MTK.

Iha aprezentasaun da-huluk Diretór Ezekutivu TIC Timor, Venâncio Pinto, halo introdusaun kona-ba dijitalizasaun servisu administrasaun ne’ebé fahe ba kategória haat mak hanesan.
 

1. Sistema Digital ba Jestaun Rekursu Humanu
2. Cloud Government 
3. Jestaun Patrimoniu (asset)
4. Sistema Ofísiu

Aprezentasaun da-ruak nia Ekipa Tékniku husi TIC Timor halo aprezentasaun kona-ba modula hirak ne’ebé trasforma ona ba sistema dijitál. Iha sorumutu ida ne’e, ekipa tékniku TIC Timor hahu ho aprezenta pajina Sistema Servisu Rekursu Humanu ne’ebé kompostu husi:

Sistema Rekursu Humanu ; Rekomendasaun husi Ekipa Asesoria Gabinete Ministru:

1. Aumenta dadus familiar iha mapamentu dadus ka dadus pesoal nian, tamba iha ligasaun ho abonu sira (tunjangan) no siguransa sosiál;

2. Atu konsulta fali ho parte Rekursu Humanu hodi kompleta dadus sira, hodi nune’e bele responde nesesidades tomak ne’ebé ba futuru sei tulun servisu Rekursu Humanu nian. 

Cloud Government ; Ekipa tékniku TIC Timor dezenvolve ona sistema baze de dadus ne’ebé hanaran Cloud Government. TIC Timor hatutan tan katak Cloud Government nu’udar meius ide atu Estadu Timor-Leste asergura dadus ofisiál sira ho seguru, no efisiente. Aleinde ne’e, ekipa TIC Timor salienta katak, liu husi Cloud Government sei fasilita utilizadór sira atu fasil liu asesu ba dadus no dokumentus wainhira iha konektividade internet. 

Rekomendasaun husi Ekipa Assesoria Gabinete Ministru:

Husu atu iha limitasaun asesu (limit access ba baze de dasus ka cloud government; Tenke define ida ne’ebé mak public folder no ida ne’ebé mak folder ne’ebé nia asesu limitadu iha kada Diresaun Jerál ou Nasionál ka iha Gabinete Ministru;
Tenke garantia nia Security Networking hodi evita virus ou kauza saida de'it mak fo impaktu hodi destroi baze de dadus ida ne’e.

Asset ; Ekipa TIC Timor informa liu husi ekontru hamutuk ho Assesor iha Gabinete katak, aplikasaun ba registu patrimoniu ka “asset”, dezenvolve bazeia ba pedidu ne’ebé hato’o husi Diresaun Nasional Administrasaun, Logistika, no Patrimoniu. Iha momentu ida ne’e, TIC Timor iha ona faze finalizasaun ba aplikasaun ida ne’e.

Offisiu; Iha faze ida ne’e, ekipa TIC Timor esplika ho detallu trasformasaun sistema rejistrasaun manuscript ofisiál sira ne’ebé tama no sai husi Gabinete Ministru. Ekipa Tekniku sira informa katak, modelu ne’ebé ita uza iha sistema ida ne’e la iha diferente ho sistema manuál ne’ebé antes ne’e la’o hela ona, maibé TIC Timor ho esforsu tomak muda de'it, sistema manuál ida ne’e ba dijitál. Hodi nune’e bele habadak liu tan prosesu birokrasia ne’ebé durante ne’e la’o hela. 

Rekomendasaun husi Ekipa Assesoria Gabinete Ministru:

Tenke defini didiak se mak super user, Tenke loke portaun entrada rua (Resepsionis no Gabinete Ministru) hodi atende karta ne’ebé la tama ba klasifikasaun konfedensiál, ka karta ou dokumentu sira ne’ebé kategoriza konfedensiál, Muda tiha fallansu minor sira iha modula ida ne’e;

Sugestaun husi Diretór Ezekutivu TIC Timor, Modula hirak nee ami aplika ona iha TIC, espera katak sistema digitalizasaun ida ne’e bele implementa lalais iha Ministeriu;

Ekipa gabinete tenke sai pioneru ba utilizasaun sistema digital, liu-liu iha asuntu offisiu nian;

Prosesu utilizasaun aplikasaun digital ba servisu administrasaun nian, funsionáriu hotu-hotu tenke pro-ativu, tamba iha dadus pesoal nian, alemde priensia husi parte Rekursu Humanu, pesoal ida-ida mos bele priensia rasik sira nia dadus pesoal. 

Temi mos ba dirijente sira atu pro-ativu loke email ne’ebé TIC Timor fornese ona ba sira, tamba informasaun hotu-hotu sei tama atraves de email sira nee. Enkuantu sira haluha la cek email, sei prezudika servisu administrasaun lubuk ida ne’ebé despaixa ka enkamiña hela ba sira.